از الفبای فرهنگ عاشورا «وفا» است و در قاموس شهدای کربلا جایگاه بلندی دارد. وفا به معنای عمل به پیمان و ایستادگی بر سر قول و عهد و عمل به وظایف انسانی و اسلامی در قبال دیگری، بخصوص‏ «امام‏» و از برترین خصلتها و نشانه جوانمردی، خداباوری، شرافت نفس و صدق و راستی است.به فرموده علی‏ «ع‏»: «اشرف الخلایق‏الوفاء».[1] .
عاشورا، صحنه وفا از یک سو و بی وفایی از سوی دیگر بود.سید الشهدا «ع‏» در مسیر کوفه، پس از شنیدن خبر شهادت نماینده‏اش قیس بن مسهر، با خواندن آیه‏ «رجال صدقوا ما عاهدوا الله علیه فمنهم من قضی نحبه و منهم من ینتظر و ما بدلوا تبدیلا» (احزاب/23).
مقام وفای او را بر شمرد.شب عاشورا نیز، یاران خویش را صادقترین و با وفاترین یاران ‏معرفی کرد (لا اعلم اصحابا اوفی و لا خیرا من اصحابی...).آنان نیز در چند نبوت، وقتی ‏امام بیعت‏ خویش را برداشت و از آنان خواست که بروند، یکصدا اعلام وفاداری کردند و امام خویش را تنها نگذاشتند.عباس بن علی‏ «ع‏» امان نامه دشمن را رد کرد و برادر را تنها نگذاشت.روز عاشورا نیز با لب تشنه به فرات رفت، اما با یاد عطش سید الشهدا و اطفال، آب ننوشید.
بر خلاف جمعی از کوفیان که بی‏وفایی کردند و پس از نامه نوشتن و دعوت کردن، به‏جنگ آن حضرت آمدند، عده‏ای هم جان بر سر پیمان باختند و فدای حسین‏ «ع‏» شدند: و علی الارواح التی حلت بفنائک...»[2] امام حسین‏ «ع‏» در خطبه‏های طول راه و روز عاشورا به‏ «غدر»، «خذلان‏»، «نقض عهد» «خلع بیعت‏»، «نکث‏» «غرور»، و... کوفیان اشاره کرده، آنان را بر نقض بیعت و پیمان شکنی نکوهش کرده است.
سید الشهدا «ع‏»، خود بر پیمان خویش با خدا وفا کرد.در زیارتنامه او به تعبیراتی‏ همچون‏ «اشهد انک قد بلغت و نصحت و وفیت و اوفیت‏»[3] بر می‏خوریم.از زیارتنامه‏ حضرت عباس‏ «ع‏» نیز می‏خوانیم: «و اشهد انک... ممن وفی ببیعته و استجاب له دعوته‏ و اطاع ولاة امره...»[4] و عاشورائیان میثاق با خون شهدا می‏بندند که راه و پیامشان را فراموش نکنند.

مبادا عهد خود را واگذاریم
امام خویش را تنها گذاریم